هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
تحلیل روند راندمان تولید چغندرقند در ایران (۱۳۴۵ تا ۱۴۰۳)
نمودار ارائه‌شده میزان راندمان تولید چغندرقند به ازای هر هکتار (تن/هکتار) را در بازه‌ای طولانی از سال ۱۳۴۵ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد. این شاخص مهم‌ترین معیار بهره‌وری کشاورزی در این محصول است.
روند کلی راندمان
دوران ابتدایی و راندمان پایین (۱۳۴۵ تا اوایل دهه ۵۰)
- در سال‌های نخست (۱۳۴۵ تا ۱۳۵۰) راندمان در حدود ۲۴ تا ۲۶ تن در هکتار قرار داشت.
- این رقم بیانگر ضعف در فناوری‌های کشت، بذر و مدیریت زراعی در آن دوران بود.
افزایش تدریجی راندمان (۱۳۵۰ تا ۱۳۶۵)
- در این دوره راندمان به‌تدریج از حدود ۲۶ به ۳۰ تن در هکتار افزایش یافت.
- دلیل اصلی این رشد، گسترش صنایع قند و شکر و حمایت‌های دولتی بود، اما همچنان محدودیت‌های آبی و جنگ تحمیلی مانع جهش بزرگ‌تر شدند.
دوران رشد سریع و جهش (۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵)
- از نیمه دوم دهه ۶۰ تا اواسط دهه ۸۰، راندمان به‌صورت پیوسته از ۳۰ تن به بیش از ۴۵ تن در هکتار رسید.
- این دوره با افزایش استفاده از ارقام پرمحصول، بهبود سیستم‌های آبیاری و توسعه تحقیقات کشاورزی همراه بود.
دوران بهره‌وری بالا و تثبیت نسبی (۱۳۸۵ تا ۱۴۰۳)
- در این دوره راندمان به سطح ۵۰ تا ۵۷ تن در هکتار رسید.
- در برخی سال‌ها مانند حوالی ۱۳۹۵ راندمان حتی به بیش از ۵۸ تن در هکتار افزایش یافت.
- این نشان‌دهنده آن است که ایران به استانداردهای جهانی راندمان نزدیک شده است.
عوامل مؤثر بر رشد راندمان
بهبود بذر و ارقام اصلاح‌شده
- استفاده از بذرهای مقاوم و پرمحصول سهم زیادی در افزایش بهره‌وری داشت.
توسعه فناوری آبیاری
- گذار از آبیاری سنتی به آبیاری نوین (قطره‌ای و تحت فشار) باعث افزایش راندمان و صرفه‌جویی در آب شد.
حمایت‌های دولتی و سیاست‌های تعرفه‌ای
- بالا بودن تعرفه واردات شکر در برخی سال‌ها انگیزه کشاورزان را برای افزایش تولید داخلی بالا برد.
تحقیقات و آموزش کشاورزان
- آموزش بهره‌برداری بهتر از کود، سموم و مدیریت مزرعه، نقش مهمی در افزایش بهره‌وری داشته است.
جمع‌بندی
- راندمان تولید چغندرقند در ایران از ۲۴ تن در هکتار در سال ۱۳۴۵ به بیش از ۵۷ تن در هکتار در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
- این یعنی طی حدود ۶۰ سال، راندمان بیش از دو برابر و نیم شده است.
- در سال‌های اخیر، تمرکز سیاست‌ها بیشتر بر افزایش بهره‌وری و کاهش سطح زیرکشت برای مدیریت بحران آب است.
- بنابراین، می‌توان گفت کشاورزی ایران در حوزه چغندرقند، از یک سیستم سنتی کم‌بازده به یک بخش مدرن‌تر و بهره‌ور تبدیل شده است.
