هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
تحلیل نمودار چغندر خریداری و مصرفی در ایران (۱۳۶۵ تا ۱۴۰۳)
این نمودار وضعیت چغندر خریداری‌شده توسط کارخانه‌ها (میله سبز) و چغندر مصرفی (میله قرمز) را در بازه زمانی ۱۳۶۵ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد. مقایسه این دو شاخص، بیانگر تفاوت میان حجم خرید و حجم واقعی استفاده‌شده در تولید شکر است.
روند کلی خرید و مصرف چغندر
سال‌های ابتدایی (۱۳۶۵ تا ۱۳۷۰)
- حجم خرید چغندر در این دوره حدود ۴ تا ۵ میلیون تن بوده است.
- مصرف نیز تقریباً برابر با خرید بوده و اختلاف قابل‌توجهی میان خرید و مصرف مشاهده نمی‌شود.
- این موضوع نشان می‌دهد که در این دوره، کارخانه‌ها از کل چغندر خریداری‌شده استفاده می‌کردند و ضایعات یا کاهش راندمان اندک بوده است.
رشد و نوسان (۱۳۷۰ تا ۱۳۸۵)
- خرید چغندر در این بازه با نوسان بین ۴ تا ۶ میلیون تن حرکت کرده است.
- مصرف نیز تقریباً هم‌سطح با خرید بوده، اما در برخی سال‌ها مصرف کمی کمتر از خرید ثبت شده است.
- این اختلاف نشان‌دهنده وجود افت کیفیت یا بخشی از ضایعات در فرآیند تولید بوده است.
دوران افت (۱۳۸۵ تا ۱۳۹۰)
- خرید چغندر به زیر ۴ میلیون تن کاهش یافته و در برخی سال‌ها حتی به حدود ۲ میلیون تن رسیده است.
- مصرف نیز با همین روند نزولی همراه بوده است.
- دلایل این کاهش می‌تواند شامل خشکسالی، کاهش سطح زیرکشت و مشکلات اقتصادی کارخانه‌های قند باشد.
دوران جهش و افزایش تولید (۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳)
- از اوایل دهه ۹۰ به بعد خرید چغندر روند صعودی گرفت و در سال‌های پایانی به بیش از ۹ میلیون تن رسید.
- مصرف نیز همگام با خرید رشد کرده است، به‌طوری که در برخی سال‌ها اختلاف میان خرید و مصرف کمتر از ۵٪ بوده است.
- این جهش ناشی از سیاست‌های حمایتی دولت، افزایش سطح زیرکشت و استفاده از بذرهای پرعیار بوده است.
اختلاف میان خرید و مصرف
دوره‌های هم‌ترازی
- در اغلب سال‌ها، مصرف تقریباً برابر با خرید بوده است.
- این موضوع نشان‌دهنده کارایی نسبی در تبدیل چغندر به شکر است.
دوره‌های اختلاف بیشتر
- در برخی سال‌ها مانند اواخر دهه ۶۰ و اوایل دهه ۹۰، مصرف کمتر از خرید بوده است.
- این وضعیت احتمالاً ناشی از ضایعات بالا، مشکلات ذخیره‌سازی یا کیفیت پایین چغندر خریداری‌شده بوده است.
جمع‌بندی
- تولید و مصرف چغندر قند در ایران از سطح متوسط ۴ میلیون تن در دهه ۶۰ و ۷۰ به بیش از ۹ میلیون تن در سال‌های اخیر افزایش یافته است.
- در بیشتر سال‌ها، مصرف نزدیک به خرید بوده که نشان‌دهنده مدیریت نسبی کارخانه‌ها در استفاده از چغندر است.
- افت تولید در دهه ۸۰ و جهش چشمگیر در دهه ۹۰، ارتباط مستقیم با سیاست‌های حمایتی و شرایط اقلیمی داشته است.
