هیچ محصولی در سبد خرید نیست.
تحلیل سطح کشت چغندرقند در ایران (۱۳۴۰ تا ۱۴۰۲)
نمودار ارائه‌شده سطح کشت چغندرقند را در بازه‌ای بیش از ۶۰ سال (از ۱۳۴۰ تا ۱۴۰۲) به هکتار نشان می‌دهد. این روند تاریخی، فراز و فرودهای مهمی در سیاست‌های کشاورزی، شرایط اقلیمی و اقتصادی کشور را آشکار می‌سازد.
روند کلی سطح کشت
دوران رشد (۱۳۴۰ تا اواسط دهه ۵۰)
- در سال‌های ابتدایی دهه ۴۰ سطح کشت حدود ۱۲۰ تا ۱۴۰ هزار هکتار بود.
- از اواخر دهه ۴۰ تا نیمه دهه ۵۰، سطح کشت به بیش از ۲۲۰ هزار هکتار رسید.
- این افزایش ناشی از سیاست‌های حمایتی دولت وقت و گسترش صنایع قند و شکر بود.
دوران رکود و افت (دهه ۶۰)
- در سال‌های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ سطح کشت با افت شدید مواجه شد و حتی به ۵۰ تا ۶۰ هزار هکتار کاهش یافت.
- جنگ تحمیلی، محدودیت منابع آب و تغییر اولویت‌های کشاورزی از عوامل اصلی این کاهش بودند.
دوران احیا و نوسان (دهه ۷۰ تا اوایل دهه ۸۰)
- در اوایل دهه ۷۰ دوباره روندی افزایشی آغاز شد و سطح کشت به حدود ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار هکتار بازگشت.
- با این حال، نوسانات شدید همچنان ادامه داشت که ناشی از مشکلات بازاریابی، کمبود آب و تغییرات تعرفه واردات شکر بود.
تثبیت نسبی (دهه ۹۰ تا ۱۴۰۲)
- در دهه ۹۰ سطح کشت معمولا بین ۹۰ تا ۱۴۰ هزار هکتار در نوسان بوده است.
- سیاست‌های جدید وزارت جهاد کشاورزی برای صرفه‌جویی در مصرف آب و افزایش بهره‌وری، باعث شد سطح کشت افزایش زیادی پیدا نکند، اما کیفیت تولید بهبود یابد.
عوامل مؤثر بر تغییرات سطح کشت
سیاست‌های حمایتی و تعرفه‌ای
- افزایش یا کاهش تعرفه واردات شکر به‌طور مستقیم بر انگیزه کشاورزان برای کشت چغندر اثر گذاشته است.
- در دوره‌هایی که تعرفه واردات کاهش یافت، سطح کشت افت کرد زیرا تولید داخلی توجیه اقتصادی نداشت.
شرایط آب و هوایی
- کمبود آب و خشکسالی‌ها به‌ویژه در دهه ۶۰ و دهه ۹۰ نقش مهمی در کاهش سطح کشت ایفا کرده است.
توسعه صنایع تبدیلی
- وجود یا کمبود کارخانه‌های قند در برخی استان‌ها باعث تغییر در سطح زیرکشت شد. هر زمان ظرفیت جذب کارخانه‌ها افزایش یافت، کشاورزان انگیزه بیشتری برای کشت داشتند.
جمع‌بندی
- سطح کشت چغندرقند در ایران بین ۵۰ هزار تا ۲۲۰ هزار هکتار در نوسان بوده است.
- بیشترین سطح کشت مربوط به اواسط دهه ۵۰ و کمترین آن در اواخر دهه ۶۰ ثبت شده است.
- در سال‌های اخیر، سطح کشت تثبیت شده و تمرکز سیاست‌ها بیشتر بر افزایش بهره‌وری و صرفه‌جویی در مصرف آب است تا افزایش کمی سطح زیرکشت.
- این روند نشان می‌دهد که ایران به سمت تولید پایدارتر و کیفی‌تر در حوزه چغندرقند حرکت کرده است.
